Ceny transferowe, czym są?

Płacenie podatków jest jednym z podstawowych obowiązków wszystkich podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Dla każdej firmy kwota przekazywana do budżetu państwa wiąże się jednak z ograniczeniem środków potrzebnych na dalsze inwestycje oraz sumy zysków przekazywanych swoim właścicielom. Oczywiste jest więc, że przedsiębiorstwa starają się prowadzić aktywną politykę podatkową, która w ramach obowiązujących przepisów pozwoli im na optymalizowanie zobowiązań podatkowych i ukształtowanie ich tak, by najlepiej odpowiadały jej celom.

 

Aparat skarbowy dąży natomiast do zwiększania kwot pozyskiwanych z tytułu podatku, często wkraczając w obszary, które wiążą się z arbitralną oceną zasadności konkretnych działań. Przykładem mechanizmu, który w założeniu ma uszczelniać istniejący system i sprawiać, by podatki były płacone w miejscu, w którym powstają, są ceny transferowe. Zobaczmy, czym są, i jakie wiążą się z nimi obostrzenia.

Kiedy mamy do czynienia z cenami transferowymi?

Ceny transferowe to ceny, które są stosowane w transakcjach przeprowadzanych między podmiotami, które w świetle obowiązujących przepisów mogą być uznane za powiązane. Kategoria ta obejmuje również wszelkie transakcje z firmami, które działają na terenie państw uznanych za „raje podatkowe”, czyli stosujące agresywne metody konkurencji podatkowej. Powiązania między firmami, które powodują uznanie danej operacji za objętą pojęciem ceny transferowej, są związki rodzinne, osobowe albo kapitałowe.

 

 

Z powiązaniami kapitałowymi będziemy mieli do czynienia w sytuacji, w której jeden podmiot będzie w posiadaniu ponad 25% udziałów, również za pośrednictwem innej, kontrolowanej przez siebie firmy. Powiązania mogą jednak mieć również charakter organizacyjny i przybierać formę sprawowania kontroli nad innym podmiotem za pośrednictwem jego organów zarządczych albo kontrolnych, a także polegać na wywieraniu faktycznego wpływu na konkretne działania innej firmy. Powiązania osobowe oznaczają, że te same osoby, zarówno fizyczne, jak i prawne mają udziały w tej samej firmie, sprawują nad nią zarząd albo zasiadają w jej organach kontrolnych. Powiązania rodzinne oznaczają występowanie relacji małżeńskich, pokrewieństwa albo powinowactwa.

Warunkiem niezbędnym by można móc mówić o cenie transferowej, jest zawarcie między podmiotami powiązanymi transakcji. Może nią być dowolne zdarzenie gospodarcze, w którego wyniku dochodzi, m.in., do zakupu, sprzedaży, przekazania towarów, usług, wartości niematerialnych i prawnych, a także zawarcie umowy związanej z wykonaniem określonego zobowiązania w przyszłości.

Co wiąże się z zawarciem transakcji objętej cenami transferowymi?

Przepisy nie zabraniają dokonywania transakcji, w których dochodzi do nawiązania relacji handlowych między podmiotami powiązanymi. W takich przypadkach uczestniczące w konkretnym zdarzeniu gospodarczym firmy mają jednak obowiązek ustalenia warunków, które zostałyby ustalone przez podmioty niepowiązane, a także, w wielu przypadkach zobowiązane są do sporządzenia dodatkowej dokumentacji. Obowiązek dokumentacyjny dotyczy transakcji, które przekraczają określone w ustawie progi (w zależności od rodzaju transakcji wynoszące 10 000 000 zł lub 4 000 000 zł rocznie) i obejmuje, przede wszystkim, transakcje z podmiotami zagranicznymi.

Dokumentacja musi zostać sporządzona również w razie zapłaty należności dla podmiotu mającego siedzibę w raju podatkowym, gdy jego wartość przekracza 100 000 zł, a także w razie zawarcia umowy spółki lub wspólnego przedsięwzięcia gospodarczego, gdy wartość udziałów lub planowanego przedsięwzięcia jest większa niż 100 000 zł.

Limity odnoszące się do wartości transakcji mają zastosowanie do wszystkich zdarzeń gospodarczych jednego rodzaju.

Jak wygląda dokumentacja cen transferowych i jakie są sankcje za jej brak?

W dokumentacji cen transferowych powinny znaleźć się elementy, które pozwalają na pełną identyfikację stron, przebiegu zdarzenia oraz jego charakteru. Przygotowywane zestawienie danych powinno zawierać szczegółowy opis transakcji, informacje na temat podatnika, a także pełną analizę uzasadniającą poziom zastosowanych cen, wraz z wyliczeniami dotyczącymi wysokości zobowiązań podatkowych pojawiających się wskutek podjętych działań.

Firma, która dokonała transakcji z podmiotem powiązanym, powinna wykazać, że zasady wzajemnych rozliczeń opierały się o obowiązujące ceny rynkowe i nie odbiegały od tych, jakie zastosowano by w kontaktach biznesowych z innym partnerem. Nieprzestrzeganie zasady pełnej konkurencji, czyli stosowania cen rynkowych może wiązać się z określeniem przez administrację skarbową takiego poziomu zobowiązania podatkowego, jaki byłoby właściwy przy transakcji z podmiotami miedzy, którymi nie występują żadne związki. Oznacza to, że transakcje zawierane z podmiotami powiązanymi zawsze obarczone są sporym ryzykiem podatkowym.

O posiadaniu dokumentacji cen transferowych składa się oświadczenie.

Niewypełnianie obowiązków związanych ze sporządzeniem dokumentacji cen transferowych wiąże się z zagrożeniem karą, określoną w Kodeksie karnym skarbowym nałożoną na osobę fizyczną, która, przykładowo, nie złożyła ww. oświadczenia lub składając go, podała w nim nieprawdę.  

Należy się też liczyć z tzw. dodatkowym zobowiązaniem podatkowym, wynoszącym co do zasady 10% (nawet jeżeli dostępna jest dokumentacja cen transferowych), jeżeli ustalone przez strony ceny odbiegają od poziomu „rynkowego”.